مطابق داده های وب‌سایت پایش طرح توسعه فیبر نوری به آدرس iranfttx.ir ، آذربایجان شرقی با ۳۸ هزار و ۶۶۲ خانوار تحت پوشش و ارائه سرویس برای ۱۰ هزار و ۵۹۱ پورت FTTH و ۶ هزار و ۳۵ مشترک VDSL در جایگاه نهم کشوری از نظر توسعه شبکه فیبر نوری قرار دارد؛ به عبارت دیگر آذربایجان شرقی در این زمینه پس از استان های فارس، اصفهان، مازندارن، بوشهر، البرز، قم ، سمنان، سیستان و بلوچستان، گیلان و خراسان رضوی جای گرفته است.
تأمل در این آمار نشان می دهد که آذربایجان شرقی به طور عام و کلان شهر تبریز به عنوان قلب تپنده منطقه شمال غرب کشور به طور خاص، در سال های گذشته در زمینه توسعه شبکه فیبر نوری، وضعیت قابل قبولی نداشته و همین امر انتقاد مدیریت ارشد استان را سبب شده است.
هر چند کارشناسان در تبیین چرایی سرعت پایین توسعه شبکه فیبر نوری در تبریز، به ضعف تبلیغات و ترویج فرهنگ مصرف آن توسط نهادهای مسئول اشاره می کنند، اما واقعیت این است که قانون گذار، تکلیف شرکت ارتباطات زیرساخت و مخابرات را در این زمینه به وضوح مشخص کرده و تلاش برای گسترش این نوع خدمات به عنوان زیربنای تحقق دولت الکترونیک و توسعه همه جانبه، توقف پذیر و توجیه پذیر نیست.
نگاهی به فیبر نوری و برنامه توسعه آن در کشور
فیبر نوری یا (Fiber To The x) FTTx، یکی از روش‌های دسترسی به اینترنت ثابت است که در آن به جای تمام یا بخشی از کابل مسی، از کابل‌های فیبر نوری بهره می‌برد؛ بسته به این که به جای x چه حرفی قرار بگیرد، به روش‌های مختلف ارائه آن به کاربر اشاره می‌کند؛ در مدل (Fiber To The Home) FTTH، کابل‌کشی فیبر نوری تا منزل یا واحد کاربر ادامه پیدا می‌کند و به عبارت دیگر فیبر نوری در تمام مسیر از مخابرات تا داخل منزل جایگزین کابل مسی می‌شود.
اما در مدل (Fiber To The Building) FTTB، کابل فیبر نوری به ساختمان می‌رسد و در نهایت خدمات توسط کابل مسی (معمولا VDSL) تحویل داده می‌شود و در مدل (Fiber To The Cabinet) FTTC، فیبر نوری به نزدیک‌ترین کافو به کاربر (در فاصله کمتر از ۵۰۰ متری کاربر) ارائه داده می‌شود و مشترک در نهایت از طریق یکی از فناوری‌های DSL (نظیر VDSL) به شبکه متصل می‌شود.
بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی تا سال ۱۴۰۴ باید ۸۰ درصد خانوارها و ۱۰۰ درصد کسب و کارها با متوسط سرعت ۲۵ مگابیت بر ثانیه به پهن‌باند ثابت دسترسی داشته باشند و دسترسی ۲۰ میلیون خانوار و پنج میلیون کسب و کار تا سال ۱۴۰۴ به اینترنت پهن‌باند ثابت باید بر بستر فیبر نوری شکل بگیرد.
همچنین از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم، عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، بر لزوم توسعه اینترنت ثابت تاکید کرده و گفته است که برای توسعه ارتباطات ثابت و دسترسی عموم مردم در سراسر کشور به شبکه امن، پایدار، پرسرعت و ارزان باید یک عزم و اراده ملی شکل بگیرد و نهضت فیبرکشی در کشور راه بیفتد.
هدف‌گذاری برای ۲۰ میلیون فیبر نوری توسط وزارت ارتباطات بدین صورت است که بهمن‌ماه سال گذشته ۵۰۰ هزار پورت فیبرنوری افتتاح شد و به دنبال آن، برنامه‌ریزی شده تا پنج میلیون پورت فیبر نوری در سال ۱۴۰۱ در کلان شهرها واگذار شود؛ بر اساس این برنامه، مقرر است در سال ۱۴۰۲ نیز حدود هفت میلیون پورت و در سال ۱۴۰۳ حدود هشت میلیون پورت راه‌اندازی شود که در نهایت در سال ۱۴۰۳ به هدف مورد نظر برسیم. برای دستیابی به این هدف به‌تازگی تفاهم‌نامه پروژه فیبرنوری توسط رگولاتوری با ۹ اپراتور منعقد شد و آنها موظف شدند ظرف مدت یک سال، ۸.۵ میلیون پورت فیبر نوری راه‌اندازی کنند.
